کنکاوی در مفهوم کار
نوشتن این موضوع سال‌هاست که در ذهن من می‌چرخد. گو این‌که گه‌گاه به آن اشاره‌های مختصری هم داشته‌ام. امیدوارم بتوانم که با چرخش کلمات هم مفهوم را برسانم و هم از زهر نوشته بکاهم و جمعی را از خود و این واژه‌های سرگردان رنجیده نکنم.
اعتقاد و باور دارم که کار کردن به سه گونه است.
کارعاشقانه: گونه اول که همان کار کردن متعالی و بر اساس عشق است که آدمی خود را وقف کار میکند و دست از طلب بر نمی‌دارد تا جان او درآید. گرچه در این نوع کار کردن عاشقانه که آسان می‌نماید اول، مشکل‌ها و شب تاریک و بیم موج و گرداب نیز هست. خستگی و ناراحتی و درد نیز هست. اما در نهایت هر چند مجروح و گاه خسته، اما پر غرور و با امید، می‌توان به آینده چشم دوخت. در این نوع کار کردن، آدمی از «بودن» به «شدن» می‌رسد و مفهومی می‌یابد و فراتر از مرزهای خودش «ماندگار» می‌شود و هر چه عیار این عشق بالاتر باشد، ماندگاری بیشتر می‌گردد. «وجود» پیدا میکند و موسیقی آفرینش را در لحظه لحظه بودنش تکرار میکند.۱
کار مسئولانه: در این نوع کار کردن شاید عشق وجود نداشته باشد، اما تعهد اخلاقی در مورد ابتدا خود و بعد دیگران وجود دارد. تعهد در مورد خود به این معنا که انجام کار به پیشرفت شغلی و علمی و درک و توانایی افراد بیشتر شود و بعد در مقابل دیگرانی که به آنها تعهد داده‌ایم که نه تنها موجب رضایت آنها را فراهم کنیم، بلکه تا حد ممکن به اعتلای جامعه اطراف نیز کمک کنیم. باور کنید که لازم نیست که یک کار دانش محور باشد تا مفهوم کار مسئولانه نیز در مورد آن قابل تسری باشد. حتی یک خدمتکار شریف که محیط زندگی و کار ما را تمیز میکند، با کار خوب خود، یک حس زیبا را در دیگران به وجود می‌آورد. مصادیق این را در مورد یک بقال، پیتزافروش، پیک موتوری، راننده تاکسی، پزشک، تعمیرکار ماشین و … می‌توان بیان کرد. مهم نیست که آدمی این کار را بر اساس اجبار انتخاب کرده باشد و یا اختیار. مهم این است که حالا که حتی بر اساس اجبار تن به این کار سپرده‌ایم آن را «مسئولانه» انجام دهیم. بدیهی است که بخشی از رضایت ما نیز با رضایت دیگران در این کار تامین می‌شود.
کار روسپیگرانه:
وقتی که در انجام کار، فقط و فقط پول معیار باشد و از یک طرف استثمار و توهین و از طرف دیگر، پنهان‌کاری و فرار و تن دادن به عملی بی‌لذت و فضا پر از بیماری باشد و فریب و دزدی و …، می‌توان کار را «روسپیگرانه» تعریف کرد. چند وقت پیش که برای موضوعی به اتفاق یکی از دوستان به یک پزشک مراجعه کرده بودم، این‌گونه رفتار می‌کرد.«تند باش، حرف نزن، … زود برو» تا نفر بعدی بیاید و داستان از نو شروع شود. حوصله فکر کردن نداشت. حوصله این‌که گوش کند تا حتی دلیل بیماری را پیدا کند و چقدر رفتارش فاحشه‌وار بود…
واقعیت این است که همان‌گونه در بعد اجتماعی و اقتصادی کشور با معضلات فساد روبرو است، در بعد کاری نیز با موضوع فحشای کاری روبرو هستیم. کاری که نه بر اساس عشق و علاقه باشد و نه بر اساس مسئولیت، مصداق بارز فحشاست. خودفروشی فقط در «تن» خلاصه نمی‌شود.
_______________________________________________________________________
پاورقی:
۱-در بیان این جملات از مفاهیم اشعار حافظ و شاملو استفاده کرده‌ام.
اگر برای به دست آوردن پول مجبوری دروغ بگوئی و فریبکاری کنی، تهیــدست بمان!
اگر برای به دست آوردن جاه و مقامی باید چاپلوسی کنی و تملّق بگوئی، از آن چشم بپوش!
اگر برای آن که مشهور شوی، مجبور می شوی مانند دیگران خیانت کنی، در گمنامی زندگی کن!
بگذار دیگران پیش چشم تو با دروغ و فریب ثروتمند شوند، با تملّق و چاپلوسی شغل های بزرگی را به دست آورند و با خیانت و نادرستی شهرت پیدا کنند.
تو گمنام و تهیـدست و قانع باش! زیرا اگر چنین کنی تو سرمایه ای را که آنها از دست داده اند، به دست آورده ای…
و آن ” شرافت” است.
:))big like
بسیار زیبا و آموزنده. ممنونم
سلام دوست عزیز , آقای آواژ
مطلب بسیار زیبایی بود. حظ بردم. اما حیفم آمد یک نکته را ذکر نکنم. در پاراگرافی از مطلب نوشته ای ” … مصادیق این را در مورد یک بقال، پیتزافروش، پیک موتوری، راننده تاکسی، پزشک، تعمیرکار ماشین و … می‌توان بیان کرد.” این کلمه “پزشک” اون وسط بدجوری منو به شعف آورد. نمی دانم سهوا پزشک را در جوف بقیه مشاغل نوشتی یا نه؟ اما اگر عمدی نوشتی , این روح بزرگ شما را می رساند . دیگر علتش را خودت می دانی. فکر کنم دقیقا می دانی منظورم چیست. سال نو هم مبارک
جناب مکارمی عزیز
سلام
سال نو مبارک
از پاسخ دیرهنگام عذرخواهی می‌کنم. می‌بینی که یک ماه است که ننوشته‌ام و در غار تنهایی به سر می‌بردم. ارادت من به شما دوست عزیز اما به قوت خود باقی است.
نیکی پیر مغان بین که چو ما بد مستان
هر چه کردیم به چشم کرمش زیبا بود
سلام
من که متوجه نشدم این کار روسپی گرانه چطوری میشه ؟ چی گرانه ؟ آیا رو سپی یه چیزی مثل زیر پوستی میمونه و احتمالا قیمت بالایی داره ؟ سوپو هم بزنی درست نمیشه ؟یا شایدم زبونم لال خانوم بده که مو نداره همون اونه ؟ یا خانوم بده قیمتش رفته بالا؟ فکر نکنم! نمیدون از اون قدیما هم متوجه نمیشدم چی میگی
با سلام و عرض ادب
متن بسیار زیبایی بود. در مورد نوع سوم انجام کار، تعریف و تشبیه جدیدی بود که تا کنون نشنیده بودم و برایم بسیار جالب بود و باید گفت انجام کار روسپیگرانه بسیار بدتر از روسپیگری واقعی است زیرا روسپی به خود ظلم میکند اما آنکه کار را روسپیگرانه انجام میدهد به مجموعه ای از انسانها ظلم میکند و عواقب این نوع روسپیگری بسیار بدتر است و در درازمدت جامعه ای را نابود خواهد کرد.(به مانند جامعه که میبینم)